FreeCod Fall Hafez

سَـرَیْحْ = سَـرَئ مود، مـیـدّ : موی سر

دِلَـیْحْ درد = دِلَـئ درد : درد دل

کــَـیْحْ = کــَـئ : چه کسی؟

زَیْـحْ = زَئ : چشمه

گۏکــَـیْحْ لاپْ= گۏکــَـئ لاپ = شکم گاو

ماشینَـیْحْ  ̈طاهِـر= ماشینَـئ  ̈طاهِـر = لاستیک ماشین

ڌۏکــَـیْحْ سَـر = ڌۏکــَـئ سَـر: روی سنگ

رُۏچَـیْـحْ نورْ= رُۏچَــئ نور: نور خورشید

گــُـلَـیْحْ تاک = گــُـلَــئ تاک : برگ گل

رَوَیْحْ = رَوَئ : می روی

جَـنَیْحْ = جَنَــئ : می زنی

کــُـشَیْحْ = کــُـشَــئ : می کـُـشی

مِـرَیْحْ = مِـرَئ : می میری

وَرَیْحْ = وَرَئ : می خوری

کــَـنَـیْحْ = کــَـنــئ : می کنی

بَرَیْحْ = بَـرَئ : می بَـری

دَیَـیْحْ = دَیَـــئ : می دهی

چِـنَـیْحْ = چِـنَــئ : می چینی

چُـکــَّـیْحْ = چُـکــَّــئ : می بوسی

کــَپَــیْحْ = کــَـپَــئ : می افتی

تَـهی = تَـئی= تــی  : مال تو

کایَــیْحْ = کایَـــئ : می آیی

مارَیْحْ سَر= مارَئ سَر  : سَرمار

بالَـیْحْ پُــ̈ط =بالَــئ پُــ̈ط : پَـرِبال

*بالی پَــ̈ط  = فـرودگاه

کۏهَیْحْ سَـر= کۏهَـــئ سـر : روی کوه

شڃـرَیْحْ پـۏنْـزْ= شڃرَئ پۏنْـز: بینی ودماغ شیر وحشی

دڃـمَـیْحْ رنگ = دڃمَــئ رنگ : رنگ صورت

آزْمـانَـیْحْ چڃـر= آزْمـانَـــئ چڃـر : زیرآسمان

شَهْرَیْحْ نڃـم = شَهْـرَئ نڃـم : نصف شهر

کاپِـرَیْحْ بڃـر= کاپِـرَئ بڃـر : انتقام کافر

مارَیْحْ دُمْبّ = مارَئ دُمْبّ : دُمِ مار

چارَیْحْ = چارَئ : می بینی  کارَیْحْ = کارَئ می آوری

وانَـیْحْ = وانَـــئ : می خوانی * زانَـیْحْ = زانَـــئ = می دانی

 دۏچَـیْحْ = دۏچَـــئ : می دوزی

مُـرْگــَـیْحْ رُۏت = مُـرْگـَـــئ  رُۏت = روده ی مرغ

دارَیْحْ = دارَئ : می ایستی

شَـپَـیْحْ نڃـم = شَـپَـــــئ نڃـم : نصف شب

گــَــلَـیْحْ  = گــَـلــــئ : خوشحالی

استثناها :

 پَـیْـری= پَـری روز  : پَـیْـراری= پیرارسال شَـیْـر=شعر

پَـیْـم = آماده؛ مَـیْـماتْ=مادر من  مَـیْـگا= مال مارا

مَـیْـگِـن = مال من است  سَـیْمی= سومی   شُمَیْگِـن = مال شماست

شُـمَیْگا = مال شما را * نَـیْـلی = اجازه نمی دهد   مَـیْـلی = مگذار

وَیْـلی کــَـن = وِلِـش کن ؛ رهایش کن * تَـیْگِـن = مال توست 

تَـیْـگـا = مال تو را *  سَـیْـلی

FreeCod Fall Hafez

گۏکِڃ:یک گاو

**هَرڃ: یک خر*شِڃرڃ: یک شیر

مَمِّـڃ: یک خرس * گـُرکڃ :یک گرگ

اِسْتارڃ: ستاره ای *

کــُچـکِڃ: سگی،یک سگ

بانـْکـَلڃنـْکِڃ:یک باقلا

روستاها وشهرها**

تڃس : روستای تیس ** بــِرڃس:روستای بریس

نڃکشهر:نیکشهر یڃت : روستای هیت

روستای رامک:کـُتڃـچ:روستای کـُتیچ

لِڃردَپْ:روستایی درآن سوی زَرّآباد

زڃرْبانـْدات:روستایی درمِسْکۏتان

بڃرمین:روستایی در اطراف کـُتڃچ

پڃپ : روستای پیپ در لاشار

یڃرانـْشهر یا اڃرانشهر: ایرانشهر مڃنان: مینان درسرباز

سڃـب و سۏران: سیب وسوران در سراوان

نامها:

میرشڃر*میرشیر*گـُلْ شڃر* میرْبڃک*میربیک

شَهـْبڃک:شهبیک** مَهدڃم : مَهدیم

مِڃد: کارگر دریا کسی که رزق و روزی

از دریا حاصل می کند

لِـڃـرَه:شتر نر** لِڃزْگ: آب دهَن

آمڃن یا هامڃن: فصل خرما اسمی برای مردان**

یڃشَرْک یا اڃشـَرْک:اسم درختچه ای است ؛

اسمی است برای مردان

** شڃپ: درّه ** دڃمْپان: نگهبان :لقبی است برای مردان

تڃگ:تیغ** رڃک:ریگ** مڃتـَگ:بازارومنزل

سڃنـَگ:سینه کوچڃنک:روستایی درنزدیکیهای هیچّان

کڃچ وتـُربت:دوشهرند در پاکستان

رڃکی: ریگی اسم یک طایفه ی مشهور

بڃنگ :عسل کڃنگ :کینه وحسادت

مڃنـَگ: فشردن وفروبردن وانداختن چیزی

درخاک و گل و آب

سڃـب وبـڃـد:وَشـِّڃن سڃب: سیب خوشمزه

**مِـڃـتـَـگان:روستایی درسرباز

یــِڃـرندگان:ایرندگان روستایی بین ایرانشهر وخاش

نۏکڃـن جاهان : روستایی در نیکشهر

بانـْـشِـڃـپْ:روستایی در قصرقند

FreeCod Fall Hafez

شعری ازعبدالناصر پسند

مَــنا اڗڃنـْتــَگ پَه گــُلـئ دۏستـِیـا غمَئ تـۏکـا

*نـَگـیشّان انـْگــَت چَما جیڗَه هانـِیَـئ جنـْجالاں

وفائـی درچْک چـیـا بارڃن لیمـّران بیتـَّگ

من نالـَگایان که من دِرچْکئ سِسْـتـَگڃن ̈طالان

وفا کسـِڃ که بــِکــَنـْت پـَر کِـساس ، جفا هَـن پَه حدّ

نـَبـُرّی مهرَئ چـِنالا کــَسِـڃ چه هـُنـْـڌالان

بـَرڃ یـڃ دوْرا گــَل یک کــَسـِڃ بـَرڃ غمگین

نــَزانـْت کــَسِڃ اِدا دنیایَـئ پَـنـْڌل و چالان

نـَـبیتّ نڃـکڃـن کــَسا عُمْر و بد نـَرَوْت زیتــّـا

شـُتــَنـْت قــُمْری و شادِه کــُتــَگ هَما ڌالان

نــَکــُت وفا اِدا زَرّا پَه هِچ کــَسـا گــِنــْدَئ

که باز چَـمّ پَـدا کۏرنــْتّ په آتـْکــَگڃن مالان

چَکــَرّ و بالی کپۏدَر بــِـدَئ مَنـا مِسْتاگ

وفائـَی نِـهـْرْ شـُتــَگ بــُرْزا بیا بــِدَئ حالان

نــَزانان بارڃن گــَنـۏکِـن یــڃ ساریـا سارَت

یــڃ ناصری لبــْزانــَـنــْتّ گۏن بـڃ سـَرڃن گالان

FreeCod Fall Hafez

قالب شعر:مثنوی = شـَیْرئ کالب: دوکــَـش

وزن شعر: مفاعیلن مفاعیلن فعولن

شـَیْرَئ تـَوارْگال: لـَرهْ لارهْ لـَرهْ لارهْ لـِرهْگــُو

بحر= زرْ : هَزَجْ مسدس محذوف = هَزَج سَـئ سَهی

سالْ رۏچ =سالـْگرد

شَهْدڃن زُبانا ◄ زبان شیرین وعسلْ مانند

بیگانـَگ ◄بیگانه

بـِـبَر دڃما ◄ پیش ببر؛جلو ببر

هِـزمَتْ نـَکـُرْتـَـگْ ◄ خدمتش نکرده است

پَرْچـِـڃ ◄ چرا

FreeCod Fall Hafez

« بَلۏچانی زُبانــَـئ اوّلی سالْ رۏچ»

1)تـَوار و لذ ّتانی گــَـرد و هاکــَـه

بلۏچانی گــُلڃن کـَنـْدَگْ پَه جاکـَه

2)بلۏچانی زُبان انـْگـَتْ نـَـمُرْتـَگْ

جگرْ ، زانـْتِن ؛دلا؛ هِـزمَتْ نـَکـُرْتـَـگْ

3)بلۏچانی زُبانـَئ سالْ ، رۏچـِـن

بیا مَرْچی غمان کــَمِّـڃ بـِسۏچـِـن

4)زُبان شَهْدڃن تـَهی اَنـْگـَتْ نـَمُرْتـَه

بلــۏچانا بَــلِــه دڃـما نـَبـُـرْتـَه

5)مَـنی نازڃن زُبان پَرْچڃ کـَبابـِنـْتّ

دِلـــَـئ گــَپُّن پَدا هـَن بـڃ جوابــِـنـْتّ

6)بلۏچانی زُبانــَـئ سالْ ، گــَشْتـَه

دلا شـَـیْرڃ دِگِه جَنجالْ ؛ گـَشـْتـَه

7)مَنی سَـنـْگـَتْ مَنی واجَه ؛ بیا تـَوْ

وَتی لـَـبْـزا بـِدَئ کـَمِّـڃ وَپــا تــَوْ

8)بلۏچانی زُبان مارا تـَوارنـْتّ

که بیگانـَگ شـُمَئ لـَبْزان سُوارنـْتّ

9)بـِـبَر دڃما وَتی شَهْدڃن زُبانا

پَه بیگانـَگ مَکـَن هِـزْمَـت !جهانا!!

10)وَتی لـَبْزان دلــَـئ چَمّانْ بـِدارت

وَتی گـَپّانْ پَـه سَرْ چـَـمّان بـِـچارت

11)بلۏچانی زُبانـَئ سالْ ، رۏچـِن

بیا واجَه دلا پَرْ وَت ؛ بــِسۏچـِن

FreeCod Fall Hafez